Esperanto jam ne plu dependas de iu sola homo, nek de iu sola aro da homoj, por sia sukceso. Homoj povas veni, kaj homoj povas iri, sed Esperanto daurigos ĝis la idealo pri internacia lingvo, kuniganta ĉiujn popolojn per ligo de komuna komprenado, estos atinginta sian venkan realiĝon por la bona de la tuta homaro.

        De la 24-a ĝis la 31-a de aŭgusto en Bern, okazis la 9-a Kongreso de Esperanto, 1015 homoj el 30 landoj ĉeestis al la kongreso. En Bern, Zamenhof akceptis oran medalon kaj bukedon, donitajn de la urbo.